สังฆทานหมายถึงอะไร ?

สังฆทาน แยกเป็น 2 คำ ได้แก่ ”สังฆะ” และ ”ทาน” โดย (สังฆะ) หมายถึง ภิกษุตั้งแต่ 2 รูปขึ้นไป และ (ทาน) หมายถึง การให้ แบ่งปัน แจกจ่ายวัตถุสิ่งของปัจจัยสี่ด้วยเจตนาอันบริสุทธิ์ เมื่อรวมความหมายแล้ว “สังฆทาน” จึงหมายถึง การถวายวัตถุปัจจัยแก่พระภิกษุรูปหนึ่งโดยความตั้งใจอุทิศให้เป็นของ (หมู่พระภิกษุหรือสงฆ์ทั้งปวง) ด้วยเจตนาอันบริสุทธิ์ เป็นการสนับสนุนให้ชาวพุทธไม่นำเอาพระพุทธศาสนาไปผูกติดไว้กับบุคคล เพราะบุคคลนั้นไม่แน่นอน

ฉะนั้นแล้วการตั้งใจถวายเครื่องสังฆทานแก่ภิกษุรูปใดรูปหนึ่งเป็นการเฉพาะเจาะจงหรือที่เรียกว่า “ปาฏิปุคลิกทาน” เราไม่เรียกว่าเป็นการถวายสังฆทานเพราะทานเช่นนี้ยังไม่ช่วยทำให้จิตใจห่างจากความยึดติดถือมั่น แต่กระนั้นก็ยังถือว่าเป็นทานที่ควรทำอยู่เพราะถือเป็นการฝึกให้ปัจเจกบุคคลรู้จักพัฒนาตนให้มีธรรม

การถวายสังฆทานมีที่มาอย่างไร

ในสมัยพุทธกาลพระนางมหาปชาบดี (พระแม่น้า) ต้องการถวายผ้าจีวรแก่พระพุทธองค์ แต่พระพุทธองค์ทรงแนะนำให้พระนางถวายแก่สงฆ์ โดยอรรถาธิบายว่า การถวายแก่สงฆ์ย่อมให้อานิสงส์มากกว่าถวายแก่พระองค์เป็นการเฉพาะ ตั้งแต่นั้นมา ชาวพุทธจึงถือกันว่า การถวายสังฆทาน มหาทานที่ทำให้มีอานิสงส์มาก ได้บุญมาก

ของที่อยู่ในชุดสังฆทานต้องมีลักษณะใด

“ไทยทาน” หรือ “ไทยธรรม” หมายถึงปัจจัยสี่ที่ไม่ขัดต่อสมณะภาวะ ซึ่งมีหลักพิจารณาอยู่ 5 ข้อ ดังต่อไปนี้

1. สมควรไหม
2. ขัดกับพระวินัยของพระไหม
3. พระจำเป็นต้องใช้ไหม
4. มีคุณภาพดีไหม
5. เอื้อต่อการเผยแผ่พระพุทธศาสนาของพระสงฆ์ไหม

เครื่องสังฆทาน ประกอบด้วยทานวัตถุ 10 ประการ ดังต่อไปนี้

1. ภัตตาหาร อาหารคาว-หวานต่างๆ
2. น้ำ รวมทั้งเครื่องดื่มอันควรแก่สมณบริโภค (ชา กาแฟ น้ำผลไม้)
3. ผ้า เครื่องนุ่งห่ม
4. ยานพาหนะ อุปกรณ์อำนวยความสะดวกในการเดินทาง รวมถึงปัจจัยค่าโดยสาร
5. มาลัยและดอกไม้เครื่องบูชาชนิดต่างๆ
6. ของหอม หรือธูปเทียนบูชาพระ
7. เครื่องลูบไล้ หรือเครื่องสุขภัณฑ์สำหรับชำระร่างกาย เช่น สบู่ เป็นต้น
8. ที่นอนอันควรแก่สมณะ
9. ที่อยู่อาศัยหรือกุฏิ เสนาสนะ และเครื่องสำหรับเสนาสนะ เช่น เตียง ตู้ โต๊ะ เก้าอี้ เป็นต้น
10. เครื่องส่องสว่าง เช่น ตะเกียง หลอดไฟฟ้า ไฟฉาย เป็นต้น

สำหรับอานิสงส์ของการถวายทานแด่พระสงฆ์ มีมากมายมหาศาล กล่าวได้โดยสังเขป คือ ผู้ถวายทานย่อมเป็นที่รักใคร่ของเหล่ามนุษย์และเทวดาทั้งหลาย เป็นที่นิยมคบหา มีชื่อเสียงเกียรติคุณไปทั่ว มีสง่าราศี เป็นต้น

ชุดสังฆทานทั่วไปที่เห็นการตามท้องตลาด ส่วนมากจะเห็นเป็นถังสีเหลือง และบรรจุไปด้วยของใช้ต่างๆ หรือจะเป็นกลุ่มยาสามัญ โดยผู้ที่ต้องการซื้อชุกสังฆทานไปถวายพระภิกษุก็สามารถเลือกได้ตามเจตนารมณ์ของผู้ที่จะถวาย ซึ่งส่วนใหญ่แล้วคนทั่วไปมักจะเลือกเป็นชุดของใช้ทั่วไป เว้นแต่ผู้ที่ต้องการถวายสังฆทานเพื่อแก้เคล็ด แก้ดวงชะตา หรือแก้กรรม ก็จะเลือกสังฆทานแบบอื่นตามความเชื่อของแต่ละบุคคล

ยกตัวอย่างเช่น ผู้ที่เจ็บไข้ได้ป่วยบ่อยมักจะเลือกถวายเป็นสังฆทานยา เพราะมีความเชื่อว่า เมื่อถวายยาให้แก่พระภิกษุแล้วจะสามารถบรรเทาอาการเจ็บไข้ได้ป่วยได้ หรือผู้ที่เจอความทุกข์ยากแสนเข็ญ เจอแต่อุปสรรคปัญหา ไร้ซึ่งทางออก ก็จะเลือกถวายเป็นหลอดไฟ เพราะมีความเชื่อว่า เมื่อถวายหลอดไฟและจะทำให้เจอแสงสว่างในชีวิต พบเจอทางออกในการแก้ปัญหาได้

แต่สังฆทานที่พบเห็นอยู่ทั่วไปนั้น ได้มีการตรวจพบอยู่บ่อยๆว่า สังฆทานและชุดไทยธรรมไม่ได้มาตรฐาน ผู้ค้าไม่แสดงรายชื่อสินค้า ไม่ติดฉลาก ไม่ติดราคา และวันหมดอายุของสินค้า และยังพบร้านค้าที่นำสินค้ากลุ่มยามัญที่หมดอายุแล้ว จนฉลากซีดมาบรรจุในสังฆทานด้วย บางร้านบรรจุสินค้าที่ในกล่องผลิตภัณฑ์เพียงชิ้นเดียว ซึ่งนอกจากจะไม่ได้บุญแล้ว ยังเป็นบาป และยังเสียเงินโดยเปล่าประโยชน์อีกด้วย

โดยทาง ธาราญา นั้นได้มองเห็นถึงปัญหาในจุดนี้ จึงได้จัดทำชุดสังฆทานที่มีคุณภาพ ได้มาตรฐาน มีฉลาก วันหมดอายุของสินค้า และราคาที่ชัดเจน ส่วนยาสามัญที่นำมาจัดชุดสังฆทานก็เป็นกลุ่มยาสามัญที่มีความจำเป็นเป็นยาทุกชนิดก็ได้มาตรฐาน ได้รับการรับรอง และมี อย. ซึ่งของทุกชิ้นที่ทาง ธาราญา นำมาจัดเป็นชุดสังฆทานนั้น มีประโยชน์แก่พระภิษุกอย่างแท้จริง ทั้งนี้ทางธาราญา ยังได้มีการจัดชุดสังฆทานต่างๆ เพื่อให้คุณได้เลือกตามความเชื่อ ความต้องการของคุณ และเพื่อความสะดวกในการเลือกเพื่อทำไปนำบุญ ได้แก่ เช่น สังฆทานวันเกิด สังฆทานเสริมดวง สังฆทานบรรเทากรรม สังฆทานยา เป็นต้น